Handgebaren tijdens het spreken en vingerspelletjes in de klas zijn de tegenhanger van de grote bewegingen. Deze spelletjes die de fijne motoriek stimuleren worden onder andere ingezet in de ochtendkring bij de peuters. Ook binnen het vak euritmie worden de vinger en handoefeningen aangeboden. Maar hoe wordt de fijne motoriek door deze oefeningen ontwikkeld? En waarvoor dienen deze spelletjes nog meer?
Motoriek bij de peuter en kleuter
Motorische handelingen kun je ontwikkelen door spel, rijping en oefening. Als volwassene staan we er niet meer zo bij stil dat vrijwel alle handelingen in ons dagelijks leven een bepaalde motoriek vereisen. Op hele jonge leeftijd is de ontwikkeling van motoriek erg belangrijk voor onder andere het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid. Zelf een jas dicht kunnen knopen, of zelf schoenen aan- en uit kunnen trekken geeft een peuter een hoop vertrouwen in zichzelf, en geeft een hoop bewegingsvrijheid.
Op kleuterleeftijd beginnen fijn motorische handelingen een steeds grotere rol te spelen. Veters strikken, tandenpoetsen maar ook knippen en plakken of spelen met bijvoorbeeld LEGO of ander constructiemateriaal vraagt om een beheersing van fijne motoriek. Een goed ontwikkelde fijne motoriek maakt het latere schrijven ook makkelijker.
Spelletjes als oefening
Vingerspelletjes zijn een leuke manier om de hand- en vingermotoriek te ontwikkelen. De spelletjes zijn van alle tijden. “Naar bed, naar bed zei Duimelot” en “un dun dip” zijn voorbeelden van spelletjes die menig volwassene nog kent uit hun tijd op de basisschool. Spelenderwijs leren de vingers tot in de topjes onder controle te krijgen.
Het bewegen van de handen en het bewegen van de vingers los van elkaar, zorgt ervoor dat de handmotoriek geoefend wordt. Door het oefenen worden de handen als het ware intelligenter, en van hier uit kan ook een ontwikkeling in het denken gemaakt worden. Deze oefeningen worden vaak begeleid door een liedje of versje dat past bij het seizoen waar we ons in bevinden. De verbinding met zang en taal zorgt er ook voor dat ook de taal-, ritmische- en melodische ontwikkeling in beweging komt.
Al met al veel ontwikkelingsdoelen die aangeraakt worden. Vingerspelletjes worden op de vrijeschool aangeboden in onder meer de kring en tijdens euritmie, maar kunnen ook gemakkelijk thuis gedaan worden.
Voorbeeld van een vingerspelletje
Een leuk spelletje om te spelen met peuters en kleuters is "een spinnetje". Het gaat als volgt: "Een spinnetje, een spinnetje die zocht eens een vriendinnetje." De rechterhand (het spinnetje) loopt op het bovenbeen heen en weer, desgewenst kan je het spinnetje ook bij een kindje laten lopen maar vanuit de nabootsing zullen kinderen snel genoeg ontdekken dat het spinnetje niet alleen bij zichzelf kan lopen, maar ook bij een ander. "Het zocht eens hier, het zocht eens daar." Laat het spinnetje op het rechterbeen lopen en zoeken, dan op het linkerbeen. "Ach, had ik een vriendinnetje maar." "Een spinnetje, een spinnetje die zocht eens een vriendinnetje." De linkerhand loopt op het bovenbeen heen en weer. "Het zocht eens hier, het zocht eens daar." Het spinnetje van de linkerhand loopt op het linkerbeen, en daarna het rechterbeen. "Ach, had ik een vriendinnetje maar." "Twee spinnetjes, twee spinnetjes die zochten een vriendinnetje. Beide handen vormen nu een spinnetje en lopen over het bovenbeen, linkerhand op linkerbovenbeen, rechterhand op rechter bovenbeen. "Ze keken hier en ze keken daar" Beide handen lopen en zoeken op beide benen. "En toen vonden ze elkaar!" De handen vinden elkaar en kunnen van blijdschap een springende of vrolijke beweging maken. "En ze blijven voor altijd bij elkaar." De handen vouwen ineen.
Meer ontwikkeling gerichte activiteiten
Meer lezen over ontwikkeling gerichte activiteiten voor peuters en kleuters? Lees hier over de oogstperiode in de klas, daar lees je hoe we op verschillende manier aanzetten tot onder andere spelontwikkeling en taalontwikkeling. In deze blog over tafelspelletjes bij de peuters ontdek je waarom dit onderdeel geïntegreerd is in de VVE (Vroeg Voorschoolse Educatie), en wat de kinderen leren van dit spel.
