De dagen worden langzaamaan korter, en we nemen afscheid van de zomer. Nu de bloemen veranderen in vruchten en zaden, is het tijd om te oogsten. De oogstperiode is aangebroken. We bereiden ons voor op de komst van het Michaëlsfeest, het eerste lichtfeest dat ons naar Kerstmis brengt. Wat leren de peuters en kleuters op de vrije school in deze oogstperiode?
Ontdekkingen in de natuur
De oogstperiode wordt door de peuters vooral beleefd door ontdekkingen in de natuur en directe omgeving. De bomen die eerder voor beschutting tegen de zon zorgden, dragen nu ineens mooie sappige peren. Op ons landje vinden we steeds vaker kinderen die in het gras gelukzalig van een peer of appel snoepen. En hoewel ze enkel de oogst van de grond mogen rapen, is het soms lastig om het plukken te weerstaan bij het vinden van zo’n schat.
Tijdens het spelen, ontdekken we bramen en bessen in de struiken. Het fruit dat de peuters meenemen van huis is ook steeds vaker van eigen oogst. De kinderen zien in de omgeving de boeren druk op het land werken, en vertellen over grote maaidorsers en machines. Het is een tijd van terugkijken en vooruit plannen. Welke oogst kan jij plukken, en welke zaadjes wil je gaan planten?
Ochtendspel in oogsttijd
In de peutergroep wordt in de oogstperiode, tijdens het ochtendspel in de kring, het verhaal van Boer Maarten gespeeld. We worden samen wakker en rekken ons eens goed uit, we voeren de kippen en we brengen het graan naar de molen. We bootsen de bewegingen van de molen en de dorser na, en we zijn eventjes de boer die op zijn klompen met de zware zakken sjouwt. Bij zo’n ochtendspel zorgen taal, bewegen, zingen en ervaren dat tal van ontwikkelingsgebieden worden aangeraakt. We leren daarnaast welke ambachtelijke werkzaamheden het seizoen met zich meebrengen en we willen zelf ook aan de slag!
Vertaalslag naar het spelen en leren bij de peuters
Gemotiveerd om aan de slag te gaan als boer Maarten mogen de kinderen zelf ook graan malen. Het is hard werken want de molen draait voor peuterhandjes best zwaar! Als al het graan tot meel gemalen is, en de pot straks vol is met meel worden er pannenkoeken gebakken in de klas. De wat oudere peuters maken samen met de juf een windmolen, zij maken op een vierkant vel een mooie tekening en vouwen dit samen met de juf tot windmolen.
In het vrije spel zien we dat de klompen veelvuldig van eigenaar wisselen, pittenzakjes worden naar de molen gesleept en zand uit de zandbak wordt gestrooid als graan voor de kippen.
Gedetailleerd spel bij de kleuters
Bij de kleuters speelt het verhaal van boer Maarten ook een grote rol. Doordat deze kinderen al wat verder kunnen kijken dan de grote lijnen, en hun beleefwereld groter is, zitten er meer details in het verhaal verweven.
De boer spant zijn paard voor de kar, maar wie helpt het paard aan een nieuw ijzer en hoe gaat dat eigenlijk?
De kinderen gaan zelf een paardje beslaan. Voorzichtig timmeren zij met een echte hamer een fantasie ijzer op de schoen van “het paardje”. Ze spelen de situatie na en kruipen in de rol van een echte smid.
Tijdens de liedjes ondersteunen de kinderen de liedjes met ritmestokjes. Niet alleen kunnen kinderen in de ochtendkring zo bewegen, muzikale oefeningen leggen een basis voor reken- en taalvaardigheden. Als je een ritme kan herkennen en volgen, zal je ook ritme herkennen in woorden en getallen en geeft dat een goede basis voor bijvoorbeeld “hakwoorden” en lettergrepen.
Werkjes maken in de oogsttijd
De werkjes van de kleuters doen onder meer een beroep op de fijne motoriek. Ook hier wordt er graan tot meel gemalen voor de pannenkoeken, maar eerst wordt het graan gedorst. Met een houtje worden alle graankorrels uit de graanhalmen getimmerd. Elk korreltje dat gemalen wordt, is eerst door de kleuter uit het graantje gehaald.
Er wordt ook gewerkt aan een windmolen, maar de tekening die de basis hiervoor vormt moet in een herhalend patroon worden uitgevoerd. Deze kennismaking met patronen heeft ook weer een breder doel dan enkel het resultaat. Kinderen die op jonge leeftijd kennismaken met patronen, en daarmee oefenen met het herhalen en voortzetten van een patroon, leren hiermee de basis van het latere wiskunde.
Vrij kleuterspel
In het vrije spel van de kleuters zien we vooral veel gesjouw met zakken, paarden in paardentuigjes en smeden die paardjes beslaan. De rollenspellen worden hier breder uitgespeeld dan bij de peuters, de kinderen kunnen zich meer verplaatsen in een andere rol.
Onderweg naar het eerste lichtfeest
Door al die werkzaamheden en spel in deze oogstperiode, zou je bijna vergeten dat we toewerken naar een jaarfeest. Het eerste lichtfeest dat ons richting Kerstmis leidt, staat al bijna voor de deur. Het Michaëlsfeest is een feest van moed en kracht, van overdenking en spiegelen. Tot die tijd genieten we nog hard van alle oogst, zien we het seizoen veranderen en gaan we langzaamaan richting donkere dagen.
